Aby czytać runy, zapomnij o alfabecie, który nauczyli Cię w szkole. Czy w ogóle ktoś wyjaśnił Ci dlaczego daną literę piszemy tak a nie inaczej? Mnie nie i teraz wiem dlaczego. Alfabet łaciński jest odtwórczy.
Aby czytać runy, zwróć uwagę jak układasz usta, język, skąd wydobywa się dźwięk. Runy podpowiedzą Ci to. W runach daną głoskę możesz narysować na wiele sposobów, o ile będzie to spójne z podstawową zasadą - rysuj narządy mowy w czasie wypowiadania głoski.
Poniższa tabela specjalnie nie jest posegregowana wg łacińskiego alfabetu, jako że przy runach nie ma to sensu - runy były pierwsze.
Runy posegregowałem wedle ich wymowy. Gdy zrozumiesz dlaczego Ą jest obok O, dlaczego D jest obok T, itd. to i szybko przyswoisz runy.
Runa | Znak łaciński |
---|---|
AOtwarte usta w widoku z boku, kreseczka na podniebieniu jako miejsce wibracji dźwięku. | |
O krótkieUłożenie ust w widoku z boku. | |
O długieKształt ust w widoku z przodu. | |
ĄO nosowe, z dorysowanym noskiem.Zauważ, że wymawiając Ą, składasz usta jak dla O, dlatego nosek dorysowuje się do runy O. | |
ÓRuna O z wyróżnikiem w postaci kreseczki. | |
ORLigatura z połączenia run O oraz R. | |
ĄMLigatura z połączenia run Ą oraz M. | |
EJęzyczek w gardle. | |
ĘE nosowe, z dorysowanym noskiem. | |
HJako że H jest tak samo gardłowe jak E, to jest modyfikacją E lub podwójną runą E. | |
CHModyfikacja runy E z przedłużonymi kreskami,lub dźwięk wychodzący z gardła (pionowa, długa kreska) przez otwarte usta. | |
IKrótki język. | |
JDługi język. | |
KZarys gardła,dodatkowo może być pokazany głos (pionowa, długa kreska) wychodzący z gardła. | |
GModyfikacja runy K poprzez dodanie kreski na górze lub na dole. | |
LDo górnych zębów przystaw język. | |
LILigatura z połączenia run L oraz I. | |
TDo zębów górnych i dolnych dostaw język (pionowa kreska) na środku. | |
DDźwięczne T, tak samo się składa usta, więc dodaj kreseczkę lub ją przestaw. | |
DZModyfikacja runy D. | |
DŹKolejna modyfikacja runy DZ. | |
DŻKolejna modyfikacja runy DŹ. | |
WGórne zęby w przekroju i dostawiona dolna warga. | |
FTak samo się składa usta jak do W, więc dodano wyróżnik w formie kreseczki. | |
YOdmiana runy Wy? | |
BWybrzuszone usta z przodu lub z boku. Prosta kreska jako miejsce powstawania głosu (z tyłu ust). | |
PModyfikacja runy B, bo wymawia się podobnie. Prosta kreska jako miejsce powstawania głosu (z przodu ust) | |
UWysuń usta do przodu. | |
ŁObecne Ł wchodzące w U. Zatem do runy U dorysuj nosek. | |
Ł/LŁ przez L, nie wymawiane obecnie.Runa pokazuje: do dolnych zębów dostaw język, a górne zęby do języka (widok z boku). | |
MNos pełny ze skrzydełkiem nozdrza. | |
NNos z dziurką aby odróżnić od runy M. | |
ŃModyfikacja runy N dla Ń poprzez dodanie kreseczki. | |
RPodniebienie (linia prosta) i drgający język. | |
RZObecnie RZ, dawniej RI - dlatego jest modyfikacją runy R, a nie Ż.Wiele sławiańskich narodów wciąż używa RI, np. "rieka", "rijeka", czyli "rzeka". | |
SZłączone zęby w przekroju. Podstawa dla S, C, Z. | |
ŚW odróżnieniu od S, przedłuż jedną z kresek.Dla ułatwienia rycia, można także zapisywać tę runę bardziej pionowo. | |
SZKolejna modyfikacja run S i Ś.Tym razem do runy Ś dodano jeszcze jedną kreseczkę, tworząc jakby podwójną runę S. Dla ułatwienia rycia, można zapisywać bardziej pionowo. | |
CTak samo szczelinowe jak S.Dlatego jest po prostu modyfikacją runy S poprzez dodanie wyróżnika - kreseczki na górze lub na dole | |
ĆModyfikacja runy Ś.Dla ułatwienia rycia, można zapisywać bardziej pionowo. | |
CZTutaj od razu w rycie pionowym.Oryginalnie jest modyfikacją runy C, gdzie odjęto z X prawą dolną kreskę. | |
ZZłączone zęby od przodu. | |
ŹModyfikacja runy Z, gdzie dodano wyróżnik. | |
ŻKolejna modyfikacja runy Z,oraz szczelinowa runa S z pionową kreską. |
Liczby przedstawiaj po prostu za pomocą kreseczek. Tabela run z liczbami:
Runa | Liczba |
---|---|
1 | |
2 | |
3 | |
4 | |
5 | |
6 | |
7 | |
8 | |
9 | |
0Kropka jako zero kresek.To już jest moja logiczna interpretacja. |
2016 - 2024
Roman Ludwicki
Ostatnia aktualizacja styczeń 2018